تحلیل الگوی استقراری شهرستان سمیرم در دوره انتقال از ساسانیان به قرون اولیه اسلامی

Authors

حسن کریمیان

محسن جاوری

مهدی منتظر ظهور

abstract

شهرستان سمیرم با مساحتی حدود 5224 کیلومتر مربع در جنوب استان اصفهان در دامنه های ارتفاعات زاگرس قرار گرفته که به تبع آن از منابع آبی سرشار و پوشش گیاهی مناسبی برخوردار بوده و جایگاه مناسبی برای استقرار انسان از آغاز تا روزگار حاضر فراهم ساخته است. در بررسی های باستان شناختی شهرستان سمیرم مجموعاً 49 محوطه باستانی از ادوار پیش از تاریخ تا دوران اسامی شناسایی گردیده اند. از این میان، 30 محوطه شناسایی شده به روزگار ساسانیان و قرون اولیه اسامی تعلق داشت که رشد و رونق چشم گیر استقرارها را به لحاظ کمی و کیفی نسبت به دوره های قبل به نمایش می گذارد. با توجه به این که یکی از مباحث جدید در راستای تحلیل تحولات فرهنگی جوامع در دوران مختلف و هم چنین دوران انتقالی، در باستان شناسی نوین استفاده از تکنیک های آماری است، نگارندگان (gis) سعی داشتند تا با به کارگیری تکنیک آماری سیستم اطلاعات جغرافیایی تا حدودی به درک تحولات واقع شده در دوران گذر از ساسانیان به قرون نخستین اسامی در این منطقه جغرافیایی دست یابند. به منظور ارزیابی تحولات استقرارهای مورد مطالعه در دوران انتقال از ساسانیان به دوران اسامی، متغیرهایی نظیر فاصله آن ها از رودهای دایمی، شبکه های ارتباطی کهن، روستاهای موجود و نیز کد ارتفاعی، کاربری اراضی، پوشش گیاهی و سایر پارامترهای که در شکل گیری این محوطه ها نقش موثر داشته اند، تعریف و تمامی داد ههای ثبت شده تحلیل روشن (gis )گردیدند. توزیع مکانی آثار مکشوفه بر اساس سیستم جغرافیایی ساخت که بیشتر محوطه های استقراری در بخش شمالی و مرکزی این شهرستان واقع شده اند که از پراکنش یک نواختی برخوردار است. آنالیز داده های میدانی همچنین روشن ساخت که محوطه های مکشوفه از لحاظ کمی و کیفی در دوره ساسانی و متعاقباً دوره اسامی دچار تغییرات چش مگیری نشد ه اند و دگرگونی هایی که بر تاریخ سیاسی – اجتماعی کشورمان عارض گردیده تاثیر چندانی بر روند زندگی ساکنان دشت سمیرم نداشته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل الگوی استقراری شهرستان بردسیر در دوره ی اشکانی

بردسیر تقریباً در مرکز استان کرمان واقع شده است. چشم انداز طبیعی این منطقه عبارت از یک دشت بزرگ و چندین دره¬ی بزرگ و کوچک منتهی به این دشت و رشته کوه¬های نسبتاً مرتفع با چندین قله¬ی بالای 3000 متر ارتفاع که بخش های قابل توجهی از این چشم¬انداز را تشکیل می¬دهند. در سال¬های 1382 و 1383 طی دو فصل این منطقه به سرپرستی علیرضا خسروزاده بررسی شد. طی این بررسی¬ شمار زیادی محوطه مربوط به دوران تاریخی شناسا...

15 صفحه اول

بررسی و تحلیل الگوی استقراری دشت خاوه در دوره اشکانی

دشت خاوه در شهرستان دلفان (نورآباد) یکی از دشت های مهم زاگرس مرکزی است که در منطقه پشتکوه شرقی و در بین کوه های گرین و سفید کوه واقع شده است. در این دشت، 36 محوطه باستانی شناسایی شده که قدیم ترین آن ها مربوط به دوره نوسنگی بی سفال و جدیدترین آن ها مربوط به قرن های متأخر دورۀ اسلامی است. از این تعداد، بیست محوطه دارای بقایای دوره اشکانی بوده اند. مباحث مورد توجه در این مقاله اغلب براساس فعالیت ه...

full text

بررسی نقوش منسوجات قرون اولیه اسلامی

هدف اصلی این پژوهش، بررسی و مطالعه نقوش به‌کاررفته در منسوجات قرون اولیه اسلام از قرن اول تا اواخر دوران سلجوقی است. ضمن اینکه نگارندگان به تأثیرپذیری نقش‌مایه‌های بافته‌شده روی پارچه‌ها از آیین نوین اسلام و ایران قبل از اسلام در دوره مهمی از تاریخ، یعنی زمان تداخل آیین اسلام با فرهنگ باستانی این سرزمین توجه کرده‌اند. در این دوران، هنرمندان ایرانی اصالت خویش را در به‌کارگیری نقش‌مایه‌های باستان...

full text

تحلیل الگوی استقراری دوره ساسانی دشت سنقر

آگاهی از این موضوع که چه عواملی در مکان گزینی محوطه های باستانی یک منطقه نقش دارند، تنها با مطالعه یک محوطه امکان پذیر نیست، بلکه اینگونه پژوهش ها مستلزم بررسی تمامی محوطه های یک منطقه جغرافیایی مشخص است. امروزه در مطالعات باستان شناختی، از اطلاعات بررسی های باستان شناختی استفاده می شود که این روش در مقایسه با حفاری، علاوه بر عدم تخریب سایت های باستانی، موجب صرفه جویی در هزینه و زمان نیز می شود...

15 صفحه اول

دارابگرد در انتقال از ساسانیان به دوران اسلامی بر اساس مستندات ¬باستان¬شناختی

دارابگرد یکی از شهرهای پر رونق روزگار ساسانی بود که با اضمحلال این سلسله به تدریج اهمیت خود را از دست داد و در آغاز قرن ششم هجری قمری متروک شد. مطالعات باستان¬شناختی نگارندگان روشن ساخت که این شهر باستانی در روزگار ساسانی دارای استقراری متمرکز، پرقدرت و طبقاتی بوده، لیکن پس از تسخیر ایالت پارس توسط مسلمانان، تغییراتی در عملکرد و کاربری فضاهای آن به وجود آمده است. شواهد باستان¬شناختی مؤید آن اس...

full text

بررسی علل پراکندگی جغرافیایی زرتشتیانِ ایران در قرون اولیه اسلامی

ورود دین اسلام به ایران و گسترش آن به‌عنوان دین اصلی و رسمی این سرزمین ، به‌مثابه یک تغییر و تحوّل عمیق اجتماعی، پیروان دین زرتشت را در اقلیت قرار داد. جامعه­ی زرتشتیانِ ایران در قرون نخستین اسلامی به‌عنوان بخشی از جامعه در حال تحوّل و پویا، دچار دگرگونی­های نسبتاً زیادی شد. یکی از این تحوّلات، تغییر در جغرافیای حوزه­های سکونتی آنان بود. در جامعه اسلامی ایران که از نظر ساختار اجتماعی و مذهبی تحوّلات ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های باستان شناسی ایران (علمی - پژوهشی)

Publisher: دانشگاه بوعلی سینا

ISSN 2345-5225

volume 2

issue 2 2013

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023